De SCIOS-inspecties voor stookinstallaties worden vereenvoudigd en praktischer. Daarnaast komen dit jaar nieuwe scopes voor brandrisico-inspecties en explosieveiligheid. Dit betekent dat het werkgebied voor SCIOS-inspectiebedrijven vergroot kan worden.

Op dit moment hebben 200 inspectie- en onderhoudsbedrijven in Nederland één of meerdere scopes van het kwaliteitssysteem, waarbij zowel de bedrijven zelf als de inspecteurs/monteurs gecertificeerd zijn door een certificatie-instelling. Het gros hiervan houdt zich bezig met scope 1 en 2, daaronder vallen de (collectieve) stookinstallaties (inclusief de brandstoftoevoerleidingen) van woongebouwen, utiliteitsgebouwen en MKB-bedrijven.

Inspecties en onderhoud

De Eerste Bijzondere Inspectie (EBI), binnen zes weken na inbedrijfstelling en de vierjaarlijkse Periodieke Inspectie (PI) is wettelijk verplicht voor stookinstallaties boven de 100 kW. Voor niet-gasgestookte installaties (dit zijn oliegestookte of vaste brandstof gestookte installaties) geldt de grens van 20 kW en is de periodieke inspectie voor installaties > 100 kW eens in de twee jaar. De SCIOS-gecertificeerde bedrijven moeten inspecteren of de stookinstallatie optimaal functioneert en of er onderhoud of reparaties uitgevoerd moeten worden. Handhaving gebeurt door de milieudiensten van gemeenten, die hierbij gebruik maken van een afmeldsysteem van SCIOS. De Regionale uitvoeringsdiensten (RUD) hebben hiermee het overzicht van installaties in hun werkgebied die zijn geïnspecteerd en kunnen aan de hand van hun eigen informatie zien welke installaties niet zijn geïnspecteerd. In het ergste geval kunnen de instanties de gebruikersvergunning van een installatie-eigenaar intrekken. Geïnspecteerde installaties hoeven niet door de handhavers te worden bezocht.

Afmeldsysteem

De overheid heeft via het afmeldsysteem zicht op de inspecties en emissiemetingen van ca. 120.000 stookinstallaties in Nederland. Periodiek onderhoud (PO) is niet wettelijk verplicht, maar staat uiteraard wel in direct verband met het slagen van de vierjaarlijkse wettelijke inspectie.
Om het SCIOS-certificaat te verkrijgen voor een of meerdere scopes moet het inspectiebedrijf een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9001 voeren. Dit wordt jaarlijks ge audit door een certificatie-instelling. Een onderdeel hiervan is bijvoorbeeld of de controle of meetapparatuur goed gekalibreerd is. Inspecteurs worden elke achttien maanden op kennis en vaardigheid gecontroleerd, onderhoudsmonteurs elke drie jaar; zij moeten hun (bij)scholing op orde houden. De stichting SCIOS beheert de certificatieregeling, certificatie-instellingen als Dekra, Kiwa en Veritas verzorgen de audits. De opleidingen en examens voor de stookinstallaties worden verzorgd door Kiwa en TKC Opleidingen.

Stookinstallaties

Het inspectierapport voor scope 1 en 2 wordt dit jaar vereenvoudigd, zo melden bestuursvoorzitter Arie Krijgsman en John Pronk, die het college van deskundigen voorzit. Stooktoestellen die onder de Europese GAD (Gas Appliance Directive) een CE-markering hebben, zijn in de fabriek al getest op de beveiligingsinstellingen en de verbrandingskwaliteit. Dit hoeft daarom tijdens de inspectie niet meer te worden gecontroleerd, zegt Krijgsman. Bij de EBI en PI wordt het aantal onderwerpen dus gereduceerd, waardoor het rapport simpeler wordt en de inspectie minder tijd vraagt.

Een uitbreiding die aanstaande is, is dat ook de uitstoot van de stookinstallatie, de NOx-waarde, periodiek moeten worden gemeten. Dit is afhankelijk van het nominale vermogen van de stookinstallatie. Op de website van Infomil is de betreffende wetgeving te vinden. Inspectiebedrijven die voor scope 6 zijn gecertificeerd mogen deze metingen uitvoeren.

Brandrisico en explosie

Nieuwkomers in 2017 zijn scope 10 en 11. Bij scope 10, ontwikkeld samen met elektrotechnische brancheorganisaties en verzekeraars, moet borgen dat elektrisch materieel periodiek geïnspecteerd wordt op brandrisico’s volgens NTA 8220. Ter vergelijk: scope 8 richt zich vooral op de bedrijfsvoering volgens NEN 3140, waarbij de aandacht is gericht op een veilige werkomgeving.
De nieuwe scope richt zich op het risico van het ontstaan van een ontstekingsbrand, bijvoorbeeld in verdeelkasten, aardingsinstallaties of bij overbelasting van kabels. Met name verzekeraars constateren dat een groot aantal onveilige situaties en branden hier ontstaan.

Scope 11 richt zich op explosiegevoelige installaties, oftewel installaties in gebieden waar brandstof kán lekken of ander explosiegevaar aanwezig is. Te denken valt aan de petrochemische industrie, voedingsindustrie, bedrijven die vluchtige stoffen opslaan of gebruik maken van het hoge druk gasnet van 0,5 bar of hoger. Bij die laatste moeten bijvoorbeeld de leiding verbindingen zo zijn geconstrueerd dat er geen lek bron gevormd kan worden. De scope komt voort uit de Europese ATEX-regelgeving, die wettelijk borgt dat bedrijven beheer en onderhoudsbeleid uitvoeren dat is gericht op het beschermen van de werknemers tegen explosiegevaar. In ons land is dit verankerd in de Arbo-wet. Net als bij scope 1 t/m 7 geldt een verplichting van keuring bij ingebruikname en een periodieke inspectie als controle op onderhoudstoestand, vastgelegd in de norm NEN-EN-IEC 60079. Beide nieuwe scopes gaan werken volgens hetzelfde afmeldprincipe als scope 1 t/m 7, zodat handhavers en verzekeraars direct inzicht hebben installaties die niet geïnspecteerd zijn.

Breder werkgebied

De uitbreidingen maken het voor inspectiebedrijven aantrekkelijk om in te stappen”, zegt Krijgsman. Een certificeringstraject vergt namelijk wel een investering en daarnaast betalen gecertificeerde bedrijven 100 euro per scope en 80 euro per jaar per inspecteur/monteur. “Naast dat het kwaliteitssysteem de interne bedrijfsvoering en het niveau van de inspecteurs/monteurs borgt, wordt SCIOS-certificatie ook commercieel steeds aantrekkelijker voor installateurs, omdat het werkgebied zich uitbreidt en verzekeraars het simpelweg gaan eisen. SCIOS zou daarnaast ook prima een bijdrage kunnen leveren aan de nieuwe certificatieregeling voor de installateurs van particuliere gasgestookte installaties, bijvoorbeeld als uitbreiding op scope 1.”

Deze regeling krijgt komend jaar handen en voeten om in 2019 wettelijk verplicht te worden. In deze certificatieregeling worden echter niet inspecties verplicht gecertificeerd, maar enkel installatiebedrijven en monteurs.  Krijgsman: “SCIOS is het afgelopen jaren betrokken bij het Onderzoeksraad-onderzoek en stelt de systematiek graag ter beschikking om de installatiebranche naar een hoger kwaliteitsplan te tillen.”

SCIOS beheert een certificatieregeling voor inspectie en onderhoud van technische installaties en heeft een breed werkgebied.

  • Scope 1: Atmosferische verwarmingsketels en luchtverhitters
  • Scope 2: Ventilatorbranders op warmwaterketels en luchtverhitters
  • Scope 3: Stoom- en heetwaterketels
  • Scope 4: Verbrandingsmotoren en gasturbines
  • Scope 5: Bijzondere industriële installaties
  • Scope 5a: Installaties gestookt op vaste brandstoffen
  • Scope 6: Emissiemetingen
  • Scope 7a: Aardgastoevoerleiding met een ontwerpdruk < 0,5 bar
  • Scope 7b: Aardgastoevoerleiding met een ontwerpdruk > 0,5 bar
  • Scope 7c: Olietoevoerleiding
  • Scope 8: Elektrische installaties
  • Scope 9: Elektrische arbeidsmiddelen
  • Scope 10: Elektrisch materieel op brandrisico (2017)
  • Scope 11: Explosieveilige installaties (2017)